Umowa B2B jest jedną z najczęściej wykorzystywanych form współpracy w branży game-dev. Twórcy gier komputerowych powinni jednak być świadomi tego, że tego typu umowy mogą być uznane przez sąd lub organy (np. ZUS lub urząd skarbowy) za umowy o pracę.
Kontrakty B2B są popularne wśród twórców gier komputerowych przede wszystkim ze względu na ich elastyczność oraz brak wielu ograniczeń i obciążeń, właściwych umowom o pracę. Dla przedsiębiorcy z branży game-dev odejście od ściśle regulowanego stosunku pracy wydaje się być o tyle atrakcyjne, że ścisła kontrola nad pracą np. software developera nie jest wcale konieczna lub nawet możliwa. Programowanie, techniki modelowania 3D, tworzenie tekstur, zasady level designu gier komputerowych – wszystkie te obszary wymagają samodzielności oraz specjalistycznych umiejętności, dlatego często trudno jest potencjalnemu pracodawcy zaplanować oraz egzekwować kontrolę nad pracą eksperta. Ścisła kontrola niekoniecznie musi też równać się lepszej jakości oddawanych projektów.
Ryzyko reklasyfikacji – również w branży gier komputerowych
Niezależnie od wszelkich dobrodziejstw, jakie przypisać można umowie B2B, nie jest ona wolna od ryzyk. Przedsiębiorca z branży gier komputerowych, stosujący umowy B2B jako alternatywę do umów o pracę, powinien mieć świadomość, że staje w obliczu tzw. ryzyka reklasyfikacji. Oznacza to uznanie za stosunek pracy – w całości lub częściowo, na potrzeby stosowania określonych instytucji prawnych (np. ustalenia wysokości składek lub podatków) – stosunku prawnego nawiązanego poprzez zawarcie umowy cywilnoprawnej z osobą samozatrudnioną. Reklasyfikacja może zostać zainicjowana przez organ publiczny (ZUS, PIP, organy podatkowe) lub przez samą osobę fizyczną związaną umową. Każdorazowo reklasyfikacja wiąże się z negatywnymi konsekwencjami wobec przedsiębiorcy, w tym finansowymi. Szczególnie istotne może okazać się to dla niewielkich studiów tworzących gry indie, którzy nieraz rozliczają się z developerami na podstawie umów B2B.
Gdy organ uzna stosunek powstały na mocy zawartej umowy cywilnoprawnej za stosunek pracy, przedsiębiorca może być zobowiązany do uiszczenia należności podatkowych lub składkowych na zasadach obowiązujących dla umowy o pracę (także wstecz!). W przypadku, gdy to sąd wyda orzeczenie o reklasyfikacji, osobie współpracującej (uznawanej już wtedy za pracownika) mogą być należne np. premie za okres współpracy lub prawo do zaległego dodatku za pracę w nadgodzinach. Może to być szczególnie problematyczne w kontekście pojawiającego się często przed premierą nowego tytułu „crunchu”. To tylko wybrane konsekwencje reklasyfikacji w branży gier wideo – ich przykłady można mnożyć.
Czy przedsiębiorcy mogą zabezpieczyć się przed ryzykiem?
Skutki reklasyfikacji mogą zaskoczyć przedsiębiorcę. Aby nie doświadczyć skutków reklasyfikacji warto przemyśleć, jakie kroki należy podjąć, aby umowa B2B taką pozostała – bez obaw, że może zostać uznana za umowę o pracę. Przedsiębiorca swoje działania powinien oprzeć na dwóch płaszczyznach: poprawnej konstrukcji umowy B2B oraz prawidłowym wykonywaniu jej w praktyce. Zadbanie wyłącznie o dobre sformułowanie umowy B2B może okazać się niewystarczające – praktyczne stosowanie jej postanowień przez strony może wskazywać na to, że powinna być uznana za umowę o pracę.
Przykładem działań, jakie mogą wpłynąć na ocenę kwalifikacji danego stosunku, jest porównanie zadań i obowiązków pracowników (zatrudnionych na podstawie umowy o pracę) oraz osób zaangażowanych na podstawie umowy B2B. Taki sam zakres zadań obu grup znacząco zaciera granicę między pracownikami a współpracownikami. Istotne jest więc wyznaczenie odmiennych obowiązków, a także wyodrębnienie organizacyjne w strukturze lub odmienny sposób wydawania poleceń. Błędem jest również stosowanie wobec osób zaangażowanych na podstawie umowy B2B konstrukcji związanych typowo ze stosunkiem pracy, jak np. odpowiedzialność porządkowa (nagany, kary pieniężne), podpisy pod listą obecności, czy nawet nazywanie współpracowników „pracownikami” – np. w grupowych wiadomościach mailowych czy w dokumentach wewnętrznych.
Dbanie o prawidłową konstrukcję i wykonanie umowy cywilnoprawnej zawartej ze współpracownikiem tworzącym gry komputerowe jest kluczowe, aby nie narazić się na reklasyfikację. Niestety wyeliminowanie tego ryzyka z góry nie jest możliwe – niezbędna jest stała weryfikacja sposobu wykonywania bieżącej współpracy w praktyce. Szczególnie w branży game-dev – w tym dla twórców gier indie – pozornie mało istotne detale mogą nieraz zaważyć na decyzji organów co do klasyfikacji danego stosunku. Wyjątkowo cenne w takich przypadkach może być spojrzenie zewnętrznego eksperta – patrząc „od środka” organizacji łatwo bowiem przeoczyć obszary, które mogą wzbudzić wątpliwości organów podczas kontroli.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do formułowania oraz dalszego wykonywania umów B2B w branży gier wideo – zachęcamy do kontaktu.
Jakub Kowal – radca prawny, specjalizuje się w prawie pracy. W swojej dotychczasowej praktyce doradzał podmiotom z branży game-dev w obszarze HR, m.in. przy zawieraniu umów o pracę oraz umów B2B, w tym z elementem revenue share, optymalizacji oraz ograniczeniu ryzyk przyjętego modelu zatrudnienia i współpracy czy zabezpieczeniu pełnego przeniesienia praw autorskich do elementów gry komputerowej oraz praw do artystycznego wykonania przez pracowników i współpracowników B2B.
Maksymilian Chlebosz – associate w praktyce prawa pracy. Jest członkiem zespołu wspierającego przedsiębiorców od strony szeroko rozumianego prawa zatrudnienia. Pomaga działom HR w ich bieżącej pracy.
