Zwieńczeniem rozmów negocjacyjnych jest podpisanie umowy inwestycyjnej stanowiącej kolejny etap inwestycji w startup.
Czym jest umowa inwestycyjna i jaki jest jej cel?
Umowa stanowi kluczowy element procesu inwestycyjnego (poprzedzony uzgodnionym i podpisanym dokumentem term sheet oraz przeprowadzeniem badania due diligence). Umowa ta reguluje cały przebieg inwestycji, określa zobowiązania pomysłodawców związane z realizacją i rozwojem projektu, przedstawia harmonogram przekazywania środków (transz), a także prawa oraz obowiązki poszczególnych stron.
Podstawowym celem zawarcia umowy inwestycyjnej po stronie pomysłodawców jest uzyskanie finansowania na rozwój i realizację projektu. Z kolei z perspektywy inwestora istotne jest osiągnięcie zysku z dokonanej inwestycji.
Warto wspomnieć, że inwestycja w startup może nastąpić zarówno przez przystąpienie inwestora do spółki, jak i poprzez jej wspólne zawiązanie.
Umowa inwestycyjna w inwestycjach Venture Capital – na co zwrócić szczególną uwagę?
Nawiązując do poprzedniego artykułu, poświęconego tematyce dokumentu term sheet, nie sposób nie przypomnieć o obowiązywaniu charakterystycznych klauzul na rynku VC, tj.: drag along, tag along, anti-dilution, vesting czy liquidation preference. Wspomniane klauzule są nieodłącznym elementem każdej inwestycji (umowy inwestycyjnej).
W umowie na pewno znajdą się również postanowienia niestandardowe, uwzględniające specyfikę danej branży oraz samej spółki (zarówno te formalne jak i biznesowe). Przykładem takiego postanowienia są np. kamienie milowe (Key Performance Indicators – KPI), wyznaczające warunki do spełnienia przez pomysłodawców. Inwestując w branżę gier, kluczowym warunkiem do spełnienia przez pomysłodawców może być m.in. stworzenie gry w ustalonym terminie, dotrzymanie daty premiery lub sprzedaż konkretnej ilości egzemplarzy. Spełnienie warunku (KPI) równoznaczne jest z uruchomieniem przez inwestora kolejnej transzy środków inwestycji. Uprzednio wspólnie wypracowane postanowienia umowy, w tym również KPI, zapewnią stronom udaną, kilkuletnią współpracę.
Inwestor jako wspólnik uprzywilejowany
Z uwagi na inwestowanie przez inwestora w spółkę na bardzo wczesnym etapie rozwoju / wspólne założenie spółki wraz z pomysłodawcami (w oparciu o pomysł i biznes plan), inwestor naraża się na wysokie ryzyko niepowodzenia projektu. Zapewnieniu ochrony dokonywanej inwestycji służą standardowe klauzule VC. Podkreślają one uprzywilejowaną pozycję inwestora. Klauzula liquidation preference – określa minimalną kwotę przysługującą inwestorowi przy wyjściu z inwestycji. Prawo pociągnięcia (drag along) polega na żądaniu od pozostałych wspólników przyłączenia się do realizowanej przez inwestora transakcji zbycia udziałów w spółce. Prawo przyłączenia się (tag along) pozwala żądać od wspólnika, który pozyskał potencjalnego nabywcę na udziały, aby złożył on również ofertę zakupu udziałów inwestora na tożsamych warunkach. Inwestorzy zastrzegają w umowach również postanowienie anti-dilution, które z kolei zabezpiecza przed zmniejszeniem udziału inwestora w kapitale zakładowym (m.in. na wypadek przystąpienia nowego inwestora do spółki). Jest ono powszechnienie znane jako ochrona przed rozwodnieniem.
Zasada swobody umów
Pomimo występowania na rynku VC wspomnianych klauzul, pamiętajmy o ogólnej zasadzie prawa zobowiązań – zasadzie swobody umów. Zgodnie z nią, podmioty prawa mają znaczną dowolność w zakresie zawierania i kształtowania treści umów, byleby ich treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z tego względu, warto negocjować zaproponowane przez inwestora postanowienia umowy inwestycyjnej, w celu zapewnienia spokojnego realizowania projektu oraz rozwoju biznesu, bez konieczności ciągłego sięgania do treści dokumentu w obawie, czy przypadkiem za niedopełnienie danego obowiązku nie grozi nam kara umowna.
Załączniki
Warto wspomnieć o załącznikach, których celem jest uzupełnienie umowy inwestycyjnej. Zawarte w ich treści postanowienia obowiązują strony inwestycji oraz stanowią integralny fragment umowy. Część załączników jest przygotowywana przez pomysłodawców i przekazywana do akceptacji inwestora. Są to m.in.: biznesplan, harmonogram inwestycji, szczegółowy opis projektu, umowa o przeniesienie praw IP na spółkę. Pamiętajmy również, że naruszenie tych postanowień wiąże się z różnymi sankcjami, w tym z obowiązkiem zapłaty kary umownej przez pomysłodawców za ich nieprzestrzeganie.
***
Otrzymałeś propozycję umowy inwestycyjnej? Nie wiesz, jakie rozwiązanie byłoby odpowiednie dla Ciebie? Chcesz się dowiedzieć, jakie ryzyka towarzyszą poszczególnym klauzulom umownym? Chętnie pomożemy! Napisz do nas.
