Powszechną formą wyjścia ze spółki inwestora, pomysłodawcy gry czy założyciela w branży gamingowej jest sprzedaż udziałów. Przeniesienie udziałów może zostać dokonane na rzecz osoby trzeciej lub na rzecz innego (pozostającego w spółce) wspólnika.
Transakcja sprzedaży udziałów w każdej spółce (branża gamingowa nie jest tu wyjątkiem) wymaga zawarcia odpowiedniej umowy, regulującej wzajemne obowiązki pomiędzy wspólnikiem zbywającym a nabywcą sprzedawanych udziałów – umowy sprzedaży udziałów (z ang. Share Purchase Agreement – SPA)[1].
Na czym polega transakcja sprzedaży udziałów, jakie koszty generuje oraz na co zwrócić szczególną uwagę? Wyjaśniamy!
Umowa sprzedaży udziałów – forma
Umowa sprzedaży udziałów powinna zostać zawarta w formie pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami[2]. Strony mogą umówić się na zawarcie SPA także w formie aktu notarialnego, jednak wybór każdej innej formy (np. ustnej czy zwykłej pisemnej) skutkować będzie jej nieważnością.
Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy zbycie udziałów dotyczy udziałów spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy. W takim przypadku ich zbycie możliwe jest przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym (S-24). Oświadczenia zbywcy i nabywcy opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, zaufanym albo osobistym[3].
Transakcja sprzedaży udziałów – na co zwrócić szczególną uwagę?
Podejmując decyzję o przeprowadzeniu transakcji sprzedaży udziałów, nie tylko w branży gamingowej, pierwszym krokiem powinno być zapoznanie się z brzmieniem umowy spółki.
Jeśli zawarłeś umowę wspólników lub inwestycyjną (dokumentacja inwestycyjna) – również zapoznaj się z treścią. Może się okazać, że postanowienia dokumentacji inwestycyjnej znacząco ograniczą realizację transakcji sprzedaży udziałów poprzez konieczność uzyskania odpowiednich zgód (np. zarządu spółki albo innego organu). Posiłkując się przykładem, zgodnie z art. 182 ksh § 1 zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz zastawienie udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć.
Kolejne przykłady ograniczeń to – między innymi – przysługujące pozostałym wspólnikom spółki prawo pierwszeństwa nabycia sprzedawanych udziałów czy klauzula lock-up, zakazująca dokonania zbycia udziałów przez konkretnego wspólnika w oznaczonym czasie bez uzyskania uprzedniej zgody np. inwestora, który niedawno zainwestował w grę.
Pozostałe klauzule, na które należy zwrócić szczególną uwagę, zwłaszcza w dokumentacji inwestycyjnej, to tak zwane prawo przyłączenia się (tag along) czy prawo pociągnięcia do sprzedaży udziałów (drag along), o których wspomnieliśmy w artykule – Term Sheet.
Brak zgody na transakcję sprzedaży udziałów – konsekwencje
Brak uzyskania odpowiednich zgód na dokonanie transakcji sprzedaży udziałów będzie skutkować uznaniem dokonania jej w sposób bezskuteczny – zarówno względem spółki, jak i między jej stronami do czasu, gdy stosowne zezwolenie zostanie udzielone.
Warto przypomnieć, że w dokumentacji inwestycyjnej mogą znaleźć się inne obowiązki nałożone na wspólnika na wypadek dokonania transakcji sprzedaży udziałów bez wymaganej zgody, np. zapłata niemałej kary umownej.
Co musi znaleźć się w SPA?
Umowa SPA powinna zawierać przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Co konkretnie powinno się w niej znaleźć? Przede wszystkim:
- oznaczenie stron umowy tj. zbywcę udziałów – wspólnika zbywającego udziały w spółce oraz nabywcę sprzedawanych udziałów (osobę fizyczną lub prawną np. sp. z o.o.);
- liczbę sprzedawanych udziałów wraz ze wskazaniem wartości nominalnej w kapitale zakładowym spółki;
- oznaczenie ceny (rynkowej) za sprzedawane udziały;
- sposób i termin zapłaty;
- wskazanie momentu przejścia własności udziałów.
Umowa SPA powinna zawierać również oświadczenia i zapewnienia – tzw. „repy”, które składane są zarówno przez sprzedającego udziały, jak i kupującego. Oświadczenia zazwyczaj dotyczą zdolności stron do zawarcia umowy (braku ograniczeń co do możliwości zawierania tego typu umów), jak i istotnych kwestii związanych z udziałami oraz samą spółką (kwestie korporacyjne, pracownicze, prawa własności intelektualnej, etc). Na ich treść wpływ ma wiedza wspólnika o spółce, często uzyskiwana w ramach przeprowadzonego badania due diligence. Zakres oświadczeń uzależniony jest przede wszystkim od wartości transakcji, jak i specyfiki branży spółki, której transakcja dotyczy. Przykładowo umowa sprzedaży udziałów spółki z branży gamingowej zawierać będzie większą niż zwykle cześć oświadczeń i zapewnień związanych z prawami własności intelektualnej przysługujących spółce, lub zapewnień, że prawa te w ramach zaangażowania wszystkich osób w pracę nad grą zostały skutecznie przeniesione na spółkę.
Koszty związane ze sprzedażą udziałów spółki z branży gamingowej
Zbycie udziałów w sp. z o.o. implikuje obowiązek odprowadzenia podatku dochodowego PIT po stronie sprzedawcy udziałów (gdy sprzedającym jest osoba fizyczna) lub CIT (gdy zbywcą jest osoba prawna).
Stawka podatku wynosi 19% zarówno dla PIT, jak i CIT.
Jeżeli jesteś nabywcą sprzedawanych udziałów, musisz pamiętać o odprowadzeniu podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) w wysokości 1% wartości rynkowej nabywanych udziałów. Jako nowy wspólnik, w terminie 14 dni od dnia zawarcia SPA, powinieneś złożyć deklarację w sprawie PCC i wpłacić należną kwotę podatku w odpowiednim urzędzie skarbowym.
Dla rozwiania wątpliwości, warto zaznaczyć, że sprzedaż udziałów nie podlega podatkowi VAT.
Czynności dodatkowe
Przejście własności sprzedawanych udziałów skuteczne będzie dopiero z chwilą powiadomienia spółki o przejściu własności tych udziałów. Obowiązek zawiadomienia spółki wraz z dołączeniem dowodu jego dokonania ciąży na nabywcy udziałów.[4]
Po otrzymaniu zawiadomienia, zarząd spółki zobowiązany będzie uzupełnić księgę udziałów o dane nowego wspólnika tj. imię i nazwisko lub firmę (nazwę) i siedzibę w przypadku osoby, adres, liczbę i wartość nominalną nabytych w drodze transakcji sprzedaży udziałów.
Informacje o nowym wspólniku spółki należy również zgłosić w Krajowym Rejestrze Sądowym za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych, załączając przy tym zaktualizowaną listę wspólników wskazującą liczbę i wartość nominalną udziałów każdego z udziałowców spółki, jak również ich adresy do doręczeń.
Jeżeli transakcja polegać będzie na sprzedaży udziałów przez wspólnika posiadającego mniej niż 10% udziałów w kapitale zakładowym spółki, procedury z ujawnieniem danych nowego wspólnika, o której mowa powyżej nie przeprowadza się, za wyjątkiem obowiązku uzupełnienia listy wspólników.
***
Na koniec warto zauważyć, że choć transakcja sprzedaży udziałów
wydaje się być z pozoru dość prosta, to jednak jej niekorzystne przeprowadzenie
(w szczególności poprzez nieodpowiednie uregulowanie zasad odpowiedzialności)
może w przyszłości wiązać się z dotkliwymi konsekwencjami dla spółki z branży
gamingowej. Z tego względu zawsze powinniśmy zachować szczególną ostrożność oraz
wnikliwie zapoznać się przede wszystkim z dokumentacją obowiązującą w spółce,
a w przypadku, gdy nie czujemy się z tym pewnie – zwrócić się o pomoc do
profesjonalnego podmiotu, który zna standardy przeprowadzania tego typu
transakcji.
[1] SPA (ang. Share Purchase Agreement) – Umowa Sprzedaży Udziałów
[2] Art. 180 § 1 Kodeksu spółek handlowych („ksh”);
[3] Art. 180 § 2 ksh;
[4] Art. 187 ksh.
