Pudełkowe wydania gier odchodzą w zapomnienie. Obecnie zdecydowana większość graczy decyduje się na zakup cyfrowych nośników za pomocą platform dystrybucji cyfrowej, takich jak Steam, GOG czy Epic Games Store. Największe witryny tego typu oferują praktycznie nieograniczoną bibliotekę gamingowych pozycji oraz korzystne promocje, a użytkownicy chętnie z tego korzystają i bogacą swoje kolekcje. Co jednak dzieje się z tymi zbiorami po śmierci gracza? Czy możliwe jest dziedziczenie dóbr cyfrowych? Podpowiadamy!
Dziedziczenie konta Steam – czy to możliwe?
W ostatnim czasie w gamerskim świecie popularność zyskał temat dziedziczenia kont na platformach dystrybucji cyfrowej. Pretekstem do dyskusji stało się pytanie, które użytkownik Steam wysłał do supportu platformy. Gracz był ciekaw, czy konto użytkownika można zapisać w testamencie[1].
Niejeden gracz może pochwalić się bogatą biblioteką gier, imponującą liczbą godzin rozgrywek oraz zdobytych achievementów. Czy odpowiedź supportu Steam oznacza, że tych dóbr nie można przekazać w spadku? Co na to polskie prawo oraz regulaminy innych platform?
Założenie konta, czyli zawarcie umowy z platformą
Założenie konta na jakiejkolwiek platformie dystrybucji cyfrowej wymaga zawarcia umowy. W praktyce dystrybutor przedstawia nam nienegocjowalny wzorzec umowy, czyli regulamin platformy, na którego warunki musimy wyrazić zgodę.
Zawierając umowę o prowadzenie konta, dystrybutor zobowiązuje się utworzyć i utrzymywać konto użytkownika, a także udostępniać różne dodatkowe funkcje. Podstawową z nich jest możliwość przeglądania i zakupu gier. Inne możliwości dotyczą m.in. przechowywania informacji o dokonanych płatnościach czy zdobytych achievementach.
Dziedziczenie dóbr cyfrowych a regulacje prawne
Konto na platformie dystrybucyjnej należy uznać za tzw. dobro cyfrowe. W zakres tego określenia wchodzą, m.in.:
- treści cyfrowe, czyli dane wytwarzane i dostarczane w postaci cyfrowej[2];
- profile społecznościowe;
- wirtualne światy i gry online;
- konta w serwisach internetowych;
- wirtualne waluty;
- blogi;
- prawa do korzystania z domeny;
- poczta elektroniczna[3].
Aby odpowiedzieć na pytanie, czy dziedziczenie konta na platformie dystrybucyjnej jest możliwe, musimy przywołać przepisy prawa spadkowego określone w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z jego postanowieniami[4] spadkiem są prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na spadkobierców.
Odnosząc powyższe warunki do prawa, jakim jest dostęp do konta na platformie dystrybucyjnej, można stwierdzić, że powinien on być częścią spadku. Jego podstawą jest umowa zawierana pomiędzy platformą a użytkownikiem, a konto ma charakter majątkowy – gry komputerowe zgromadzone w bibliotece mają często wysoką wartość. Nie ma tutaj zastosowania również obowiązek przejścia prawa na określoną osobę.
Co ze ścisłym związkiem konta ze zmarłym? Jak wcześniej wspomnieliśmy, umowa podpisywana z platformą stanowi wzorzec umowy. Oznacza to, że każdy użytkownik podpisuje umowę o takiej samej treści. Gracze nie są również weryfikowani przed podpisaniem umowy w sposób, który uzasadniałby osobisty charakter zobowiązania[6]. Sam przedmiot umowy nie jest także powiązany z określonym użytkownikiem ani uzależniony od jego osobistych cech. Innymi słowy – dla dystrybutora nie ma znaczenia, kto założy konto na jego platformie[7].
Dziedziczenie konta – teoria a praktyka
W teorii konta na platformach dystrybucji cyfrowej gier komputerowych mogą zostać zaliczone do spadku, a tym samym być przedmiotem dziedziczenia ustawowego i testamentowego. Jak jednak wygląda to w praktyce?
Spójrzmy na regulamin platformy Steam. Zgodnie z punktem C Umowy użytkownika Steam[8]: „Konto użytkownika, w tym wszelkie informacje z nim związane (np. dane kontaktowe, informacje rozliczeniowe, historia Konta i Subskrypcji itp.), ma charakter ściśle osobisty. Użytkownik nie może zatem sprzedawać ani pobierać od innych opłat za prawo do korzystania z Konta, ani w inny sposób przenosić Konta, ani też sprzedawać, pobierać od innych opłat za prawo do korzystania lub przenosić jakichkolwiek Subskrypcji w sposób inny niż wyraźnie dozwolony w niniejszej Umowie (w tym w Warunkach subskrypcji lub Zasadach użytkowania) lub w inny sposób wyraźnie dozwolony przez Valve.”
Podobny zapis znajdziemy w Umowie Użytkownika GOG[9]. Zgodnie z ust. 3.3„Twoje konto GOG oraz treści GOG są przypisane do Ciebie i nie możesz dzielić się, sprzedać, przekazać ani podarować ich innej osobie.” i w Regulaminie Świadczenia Usług Epic Games Store[10]. Ten ostatni zawiera nawet dość rygorystyczne postanowienie: „Użytkownicy nie są właścicielami swoich kont, w związku z czym zabrania się podarowywania kont bądź kluczy dostępu albo przekazywania ich w inny sposób”.
Jak widać, dystrybutorzy utrzymują, że konto na platformie dystrybucyjnej jest ściśle związane z użytkownikiem. Jak wspomnieliśmy wcześniej, ścisły związek pomiędzy osobą a prawem / obowiązkiem może wynikać z treści zawartej przez strony umowy. Oznacza, to że takie konto nie może podlegać dziedziczeniu.
Zapewne niejedna osoba może w tej chwili pomyśleć – a gdyby tak po prostu przekazać login i hasło do konta moim spadkobiercom? Niestety, zdecydowana większość platform przewiduje w regulaminach zakaz ujawniania takich danych innym osobom.
Przyszłość prawa spadkowego
Obecnie regulaminy platform dystrybucji cyfrowej gier komputerowych nie dopuszczają możliwości dziedziczenia kont użytkowników. Ta praktyka wynika w szczególności z problemów technicznych i prawnych, które rodzi takie przedsięwzięcie. Mowa tu, np. o konieczności weryfikacji spadkobierców czy równoczesnego przenoszenia licencji do gier wykupionych w ramach konta.
Jednak zdaniem niektórych przedstawicieli środowiska prawniczego, tego typu dobra cyfrowe powinny wchodzić w zakres spadku. Wyłączanie ich dziedziczności w drodze umowy nie jest uzasadnione, ze względu na obiektywny brak osobistego charakteru umowy o prowadzenie i dostęp do konta[11].
Niestety problem dziedziczenia dóbr cyfrowych nie został dotychczas rozwiązany przez ustawodawcę ani nie był przedmiotem wyroków polskich sądów. Natomiast w tym zakresie warto wskazać wyrok Federalnego Trybunału Sprawiedliwości w Niemczech z 2018 roku[12].
W tej sprawie stronami sporu byli rodzice zmarłej 15-latki oraz serwis Facebook. Rodzice – jako spadkobiercy córki – domagali się dostępu do jej konta na platformie społecznościowej. Sąd stwierdził, że konto na Facebooku podlega dziedziczeniu i wchodzi w zakres spadku. Zdaniem Trybunału, treści cyfrowe zgromadzone na koncie użytkownika na portalu społecznościowym są porównywalne do treści analogowych o charakterze osobistym, takich jak pamiętniki czy listy. Tym samym podlegają one analogicznemu dziedziczeniu. Być może w przyszłości polskie sądy potraktują ten wyrok jako wskazówkę.
Czy poblem dziedziczenia dóbr cyfrowych dotyczy tylko gier?
Temat dziedziczenia dóbr cyfrowych nie zamyka się na branży gamingowej. Coraz częściej rezygnujemy z tradycyjnego prawa własności na rzecz różnego rodzaju subskrypcji (np. platform streamingowych). Również spora część naszego życia odbywa się online w ramach mediów społecznościowych. Należy więc spodziewać się, że problem przekazywania w spadku tego typu dóbr pojawi się jeszcze nie raz. Być może to zainicjuje powstanie konkretnych rozwiązań prawnych, o których na pewno damy znać!
W razie jakichkolwiek pytań
związanych z tematem zapraszamy do kontaktu
z naszym zespołem, który ma wieloletnie doświadczenie w doradztwie z zakresu
prawa procesowego, gier komputerowych oraz IT.
[1] https://www.resetera.com/threads/to-anyone-who-is-curious-no-you-cannot-transfer-your-steam-account-via-a-will-you-can-only-take-your-games-to-your-graves.875634/ (dostęp: 27.08.24)
[2] Art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta.
[3] P. Szulewski, Śmierć 2.0 – problematyka dóbr cyfrowych post mortem w: Non omnis moriar. Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka. Zagadnienia wybrane, red. J. Gołaczyński, J. Mazurkiewicz, J. Turłukowski, D. Karkut, Oficyna Prawnicza, Wrocław, 2015, s. 734-735.
[4] art. 922 par. 1 Kodeksu cywilnego
[5] W. Borysiak w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, wyd. 34, C. H. Beck 2024, art. 922.
[6] K. Trzpis, Problematyka następstwa prawnego mortis causa kont na platformach dystrybucji cyfrowej gier komputerowych, Prawo Mediów Elektronicznych, nr 1/2022, s. 26-32.
[7] D. Walczak, J. Pieczaba, Rozrządzanie treściami cyfrowymi na wypadek śmierci. Stan de lege lata i wnioski de lege ferenda, STPP 2024, Nr 2.
[8] Umowa użytkownika Steam, https://store.steampowered.com/subscriber_agreement/?l=polish (dostęp: 27.08.24, 10:00).
[9] Ustęp 3.3. Umowy Użytkownika GOG, https://support.gog.com/hc/pl/articles/16034990432541-Umowa-U%C5%BCytkownika-GOG-od-17-lutego-2024?product=gog (dostęp 27.08.24, 10:00).
[10] Regulamin Świadczenia Usług Epic Games Store, https://www.epicgames.com/site/pl/tos (dostęp: 26.08.24, 16:19).
[11] Przykładowo: W. Borysiak w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, wyd. 34, C. H. Beck 2024, art. 922; K. Osajda, Prawo spadkowe (w) przyszłości. Perspektywy rozwoju sprawa spadkowego, Monitor Prawniczy 2019, nr 2.
[12] Wyrok Federalnego Trybunału Sprawiedliwości w Niemczech z 12.7.2018 r., III ZR 183/17, https://juris.bundesgerichtshof.de/cgi-bin/rechtsprechung/document.py?Gericht=bgh&Art=en&nr=86602&pos=0&anz=1 (dostep: 27.08.2024, 10:00)
[13] https://arstechnica.com/gaming/2024/06/gog-will-transfer-your-dead-relatives-game-account-but-only-with-a-court-order/ (dostęp: 27.08.24, 10:00).
