Dla miłośników gier wideo pojęcie banowania[1] nie jest obce – wręcz przeciwnie, od razu budzi dreszcz niepokoju. Co tak naprawdę się pod nim kryje?
Czym jest ban i jaki jest jego cel?
Ban to jedna z najbardziej dotkliwych konsekwencji naruszenia zasad w grach sieciowych, która blokuje dostęp użytkownika do określonej usługi lub całej gry internetowej. Bany nakładane są zwykle przez administratorów usług jako reakcja na niepożądane zachowania użytkowników, na przykład złamanie regulaminu usługi, nieprzestrzeganie netykiety[2], próby naruszenia bezpieczeństwa systemu. To działania dyscyplinujące, jak i prewencyjne, a blokada może odnosić się do konta użytkownika (w grze wideo lub na platformie streamingowej), adresów sieciowych, IP lub urządzenia, z którego korzysta gracz.
Ban może dotyczyć nie tylko korzystania z określonej gry, ale także innych powiązanych produktów. Przykładowo ban w Fallout 76 blokował użytkownikom korzystającym z konta Bethesda.net tryb sieciowy w grze Doom Eternal. Blokada może również rozciągać się na wszystkie gry i usługi wydawnictwa. Przykładem takiego działania jest ban nałożony przez EA wobec profesjonalnego gracza e-sportowego Kurta ‘Kurt0411’ Fenecha, wykluczonego najpierw z turniejów FIFA, a następnie wszystkich gier i dostępu do usług EA.
Jaka jest podstawa nakładania banów w grach wideo? Czy złamanie umowy łączącej użytkownika konkretnej gry może stanowić podstawę do wykluczenia z innych gier i usług?
Katalog przewinień użytkowników gier wideo
Każda gra wideo posiada pewien system reagowania na niepożądane działania, który jest na bieżąco aktualizowany przez jej wydawców. Oczywistymi powodami uzyskania bana są przykładowo:
- wykorzystywanie programów trzecich do ułatwienia sobie gry (cheat),
- toksyczne zachowanie na czacie, trollowanie graczy lub inne negatywne zachowania względem pozostałych użytkowników (np. campowanie[3]).
Ale bana można dostać również za coś mniej oczywistego, np. wykorzystywanie błędów gry wideo, tzw. bugów czy też za boosting (odpłatną pomoc innego gracza w zdobyciu wyższej rangi).
Interakcja między graczami jest pożądana zarówno przez samych graczy, jak i wydawców, jednak, zarówno w świecie wirtualnym, jak i realnym, nie da się z niej wyeliminować zachowań niezgodnych z tzw. „dobrymi obyczajami”. Można do nich zaliczyć m.in. niewłaściwe nicki (z wulgaryzmami, obraźliwe dla innych graczy), wulgarne wypowiedzi w trakcie rozgrywki, wypowiedzi nacechowane personalnie wobec innych graczy, groźby czy też tzw. „hate speech”. Skutkiem powyższego może być również blokowanie niektórych grafik, treści lub słów dodawanych przez graczy na czacie. Warto zaznaczyć, że w serwisie społecznościowym użytkownicy mają obecnie więcej swobody i możliwości publikowania własnych treści niż w grze wideo (dostępne są prywatne grupy i czaty), gdyż administratorzy forów związanych z grami są coraz bardziej wyczuleni na publikowane treści (zwłaszcza niezgodne z regulaminem). Powyższe zdaje się być świadomym krokiem – każdy z użytkowników liczy na przyjazne środowisko gry, zaś zadowolenie graczy i oddana publika są jedną z wizytówek dobrej gry.
Oprócz bana, który jest stosowany zazwyczaj w skrajnych przypadkach, wydawca lub administrator gry wideo może nałożyć także inne środki dyscyplinujące, których uciążliwość zależy od rodzaju i częstotliwości przewinienia gracza. Do popularnych środków należą ostrzeżenie czy czasowe zawieszenie konta.
Recydywa a możliwość rehabilitacji
Bany mogą mieć dwie postacie: czasowe lub stałe. Administratorzy rzadko banują użytkowników od razu na stałe – częściej w ramach ostrzeżenia praktykowane jest zawieszenie tymczasowe, z możliwością powrotu użytkownika do gry. Jednak gdy tymczasowy ban nie przynosi rezultatu i gracz ponownie łamie regulamin, administratorom nie pozostaje nic innego jak trwałe pozbawienie dostępu do gry wideo. Stałe bany w zasadzie nie są cofane, możliwość rehabilitacji w takim przypadku zazwyczaj nie występuje. W niektórych grach wprowadzono natomiast zjawisko amnestii – druga szansa dla graczy, którzy otrzymali trwałego bana.
Na jakiej podstawie można otrzymać ban w grze wideo?
Regulamin jest podstawowym źródłem kar nakładanych w związku z nieprawidłowym korzystaniem z danej gry czy też niepożądanym zachowaniem w trakcie zawodów e-sportowych. W rzeczywistości jednak kary mogą pójść znacznie dalej niż zablokowanie możliwości korzystania z określonej gry, a z drugiej strony zachowanie poza samą grą czy zawodami również może skutkować otrzymaniem bana (banowanie nawet w sytuacji, w której nie dochodzi do naruszenia zasad rozgrywki).
Już na etapie instalowania gry wideo (czy też uruchomienia aplikacji) użytkownik wyraża zgodę na warunki regulaminu lub zawiera umowę licencyjną. To właśnie w tych dokumentach określone są wszystkie prawa i obowiązki użytkownika gry. Zawarcie umowy jest równoznaczne z oświadczeniem o zapoznaniu się z regulaminem… ale kto czyta te warunki od deski do deski przy rejestracji?
Należy pamiętać, że regulamin gry online stanowi umowę zawieraną między użytkownikiem a podmiotem udostępniającym grę wideo, a akceptując go – użytkownik zobowiązuje się do jego przestrzegania. W związku z tym, łamiąc regulamin – gracz łamie postanowienia łączącej go umowy, a więc naraża się na poniesienie odpowiedzialności i związane z tym konsekwencje.
Sprawdź dokładnie regulamin swojej gry
Każdy wydawca udostępniający grę przeznaczoną do rozgrywki online jest podmiotem świadczącym swoje usługi drogą elektroniczną. Odpowiada m.in. za treści publikowane przez użytkowników w sposób ograniczony. Dlatego też w regulaminach gier wideo często można spotkać rozwiązania na wzór tzw. formuły notice & takedown. To procedura zgłaszania treści bezprawnie udostępnianych w internecie, umożliwiająca administratorom odpowiednią reakcję na te zgłoszenia. Jej celem jest ochrona dóbr osobistych użytkowników z jednoczesnym ograniczeniem odpowiedzialności administratorów strony za zamieszczane na niej w treści (np. na forum gamingowym). Zgłoszeń treści dokonują zazwyczaj inni użytkownicy, zaś sami wydawcy często proszą o wsparcie ze strony społeczności graczy w identyfikowaniu naruszeń (i naruszycieli). Ilość „zdjętego” materiału może również stanowić podstawę do otrzymania bana.
Czy jednak sankcje i zobowiązania powinny obejmować też korzystanie z innych gier lub pozostałych produktów wydawcy? Użytkownik gry wideo pozostaje najczęściej konsumentem, którego szczególnie chronią przepisy prawa. Z jednej strony wydawca gry powinien zadbać o precyzyjne ustalenie zasad dla użytkowników, z drugiej jednak, nie jest możliwe określenie z góry wszystkich możliwych scenariuszy (zwłaszcza nieodnoszących się bezpośrednio do zachowania w ramach gry, której dotyczy przedmiotowy regulamin). Co więcej odmowa realizacji usługi dla użytkownika będącego konsumentem nie może opierać się na dowolności (czy też uznaniowości) decyzji, stąd budowanie strategii relacji z użytkownikami gier wideo powinno być od początku konsekwentne, a wszelkie komunikaty czytelne dla użytkownika. Warto zatem rozważyć wprowadzenie kompleksowego rozwiązania – począwszy od miękkich zasad, czyli ogólnego zestawu wartości, które reprezentuje studio gamingowe oraz jego produkty, aż po regulaminy określonych usług i gier. W ten sposób skonkretyzowany już regulamin mógłby wprowadzić określone podstawy i tryb rozwiązania umowy z graczem, jak i katalog możliwych sankcji, gdyż wynikałyby one ze spójnego systemu wartości i zasad.
Każdy
kto interesuje się rynkiem nowych technologii, zdaje sobie sprawę z potencjału
twórczego i finansowego drzemiącego w grach wideo. Polski rynek ciągle się
rozwija, a powstające w naszym kraju tytuły podbiją serca zagranicznych graczy.
Jednak wraz z rozwojem branży gamingowej zwiększa się również dyskusja
dotycząca reagowania i sposobów zabezpieczenia przed cheatowaniem, zwłaszcza w
rozgrywkach online czy multiplayer. To wszystko ma na celu przeciwdziałanie
agresji w sieci, a co za tym idzie – utworzenie
bezpiecznego otoczenia i warunków dla graczy. Ważne jest zatem zapewnienie użytkownikom
gier wideo przejrzystych reguł i ram postępowania od samego początku – w przystępnej
formie (tak aby ewentualne sankcje nie stanowiły zaskoczenia).
[1] Ban – środowiskowo: zablokowanie dostępu użytkownika do usługi internetowej” (źródło: https://sjp.pl/ban);
[2] Netykieta – zbiór zasad przyzwoitego zachowania w internecie (źródło: https://sjp.pl/netykieta);
[3] W ocenie redakcji należy oczywiście odróżnić element strategii od intencjonalnego zakłócania gry innych użytkowników – co również wskazuje na pewną dowolność oceny poszczególnych zachowań (czynnik uznaniowości w podejmowaniu decyzji o nałożeniu banów).
Radca prawny. Specjalizuje się w doradztwie prawnym związanym z ochroną własności intelektualnej i danych osobowych w zakresie nowych technologii i branży gamedev.
Junior Associate w dziale VC / M&A w Olesiński i Wspólnicy.
