Większość gier dostępnych na rynku obejmuje elementy rozgrywki online. Aby gracze mogli cieszyć się rywalizacją w trybie multiplayer, dostawcy gier lub inne podmioty umożliwiające rozgrywki (np. dostawcy platform gamingowych) muszą udostępnić serwery lub usługę dedykowanego hostingu do udostępnienia serwera.
Tak dostarczone serwery stają się miejscem, gdzie gracze wytwarzają lub przechowują treści (tzw. user generated content), które czasem mogą naruszać prawa osób trzecich. Co do zasady odpowiedzialność za takie materiały ponosi gracz, który je udostępnił. Jednak w niektórych przypadkach osoba poszkodowana może pociągnąć do odpowiedzialności również tego, kto technicznie umożliwił rozpowszechnienie treści – dostawcę gry lub operatora serwera.
O jakich okolicznościach mowa? Czy możliwe jest uniknięcie takiej rozszerzonej odpowiedzialności za treści udostępniane przez graczy? Podpowiadamy!
Treści pochodzące od graczy – czym jest user generated content?
User generated content to szerokie pojęcie, które obejmuje wiele rodzajów danych. Są to, np.:
- nicki, tj. pseudonimy, jakimi gracze określają siebie lub swoją postać w grze;
- awatary, zdjęcia lub grafiki profilowe kont graczy;
- elementy wirtualnego świata, które nawet po wylogowaniu z serwera dalej są dostępne dla jego uczestników, bo zostały na nim zapisywane (np. odwzorowane przez graczy elementy niewirtualnej rzeczywistości – budynek fast foodu, sklep popularnego dyskontu, samochody określonej marki itp.);
- treści rozmów na czacie lub w ramach forów społeczności graczy.
Wytwarzanie treści przez graczy może prowadzić do naruszenia praw osób trzecich – m.in. dóbr osobistych (np. dobre imię przedsiębiorcy czy firmy) lub praw własności intelektualnej (prawa autorskie, do znaków towarowych czy wzorów przemysłowych). Paradoksalnie, wykrycie takich naruszeń jest zazwyczaj dość proste, ponieważ gracze sami chwalą się wytworzonym contentem – np. w ramach różnego rodzaju streamów lub innych materiałów wideo.
Odpowiedzialność usługodawców
Na gruncie obowiązujących przepisów usługodawcy mogą ponosić odpowiedzialność za user generated content, który ma charakter bezprawny (narusza prawa osób trzecich). Odpowiedzialność usługodawców często wiąże się m.in. z koniecznością zapłaty zadośćuczynienia. Jednak konsekwencje nie zawsze muszą dotykać bezpośrednio usługodawców – możliwe jest wyłączenie ich odpowiedzialności.
Dotychczas, aby takie wyłączenie miało miejsce, usługodawca musiał spełnić warunki wynikające z ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną[1] (w zależności od rodzaju usługi art. 12–15). Wdrażała ona do polskiego systemu prawnego unijną dyrektywę o handlu elektronicznym.[2]
DSA, podobnie jak ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną, daje podstawę do wyłączenia odpowiedzialności dostawcy usługi hostingu (usługodawcy, który na żądanie gracza przechowuje przekazane przez niego informacje).
Usługi hostingu w rozumieniu Aktu o usługach cyfrowych obejmują m.in. usługi platform internetowych, które oprócz przechowywania informacji rozpowszechniają je publicznie na żądanie odbiorcy usługi. Według DSA rozpowszechnianie danych publicznie to udostępnianie ich potencjalnie nieograniczonej liczbie osób i zapewnianie łatwego dostępu do danych ogółowi odbiorców usługi.
Istotne zmiany wprowadzane Aktem o usługach cyfrowych (DSA)
W branży gamingowej do dostawców usług hostingu mogą być zaliczeni przede wszystkim:
- dostawcy serwera z grą lub grami online, którzy przechowują treści wytworzone przez graczy;
- operator ww. serwera (usługobiorca hostingu[3]), który wykorzystuje go do hostowania rozgrywek online i udostępniania treści wytworzonych przez graczy.
Według przepisów wprowadzonych przez Akt o usługach cyfrowych istnieją dwa warunki, które umożliwiają zwolnienie podmiotów świadczących usługi hostingu z odpowiedzialności za nielegalny user generated content (art. 6 DSA). Aby dostawca hostingu (w tym platformy internetowej) nie ponosił odpowiedzialności za przechowywane informacje, musi spełnić przynajmniej jedno z poniższych kryteriów:
- nie może mieć faktycznej wiedzy o nielegalnej działalności lub bezprawnych treściach użytkowników;
- musi bezzwłocznie podjąć odpowiednia działania w celu usunięcia lub uniemożliwienia dostępu do nielegalnych treści, gdy dowie się o ich istnieniu.
Wiedza ta musi jednak dotyczyć konkretnej treści, którą działający z należytą starannością przedsiębiorca jest w stanie zweryfikować jako bezprawną (lub o bezprawności której został poinformowany).
Warto wiedzieć, że sądy orzekały w sprawach naruszeń dóbr osobistych przez hostingodawców jeszcze przed wprowadzeniem Aktu o usługach cyfrowych. Taka sytuacja miała miejsce np. w marcu 2023 r., gdy osobie poszkodowanej przyznano 10 000 zł zadośćuczynienia od platformy online.
Nowe przepisy również pozwalają na to, aby poszkodowana osoba mogła domagać się zadośćuczynienia od usługodawcy hostingu. Możliwość zasądzenia zadośćuczynienia i jego wysokość jest jednak zależna od wielu czynników, w tym charakteru treści naruszających cudze prawa. Takie kwestie są przedmiotem oceny sądu.
Usługodawcy nie powinni jednak zdawać się na łaskę i niełaskę organów orzekających, a zamiast tego dążyć do spełniania przesłanek umożliwiających zwolnienie z odpowiedzialności za nielegalny user generated content.
Jak zabezpieczyć się przed pociągnięciem do odpowiedzialności za treści wytworzone przez graczy?
Przepisy Aktu o usługach cyfrowych nie nakładają ogólnego obowiązku monitorowania informacji, które przechowują dostawcy usług hostingu. Nie nakazują też aktywnego ustalania legalności działań graczy. Nie zmienia to jednak faktu, że DSA zobowiązuje usługodawców do zapewnienia, że możliwe będzie zgłaszanie im obecności w ich usłudze nielegalnych treści oraz że zgłoszenia te będą odpowiednio rozpatrywane.
Wśród takich obowiązków na gruncie DSA należy wymienić:
- wdrożenie do usług mechanizmów zgłaszania informacji, które osoba zgłaszająca uznaje za nielegalne treści;
- rozpatrywanie otrzymywanych zgłoszeń z należytą starannością, a także w sposób terminowy, niearbitralny i obiektywny;
- bezzwłoczne przesłanie potwierdzenia otrzymania zgłoszenia oraz powiadomienie o decyzji wraz z informacją na temat możliwości odwołania się od niej (jeżeli otrzymane zgłoszenie zawiera dane kontaktowe osoby, która dokonała zgłoszenia);
- przedstawienie zainteresowanym użytkownikom uzasadnienia decyzji m.in. o usunięciu / uniemożliwieniu dostępu do zgłoszonej informacji, a także zawieszeniu lub zamknięciu konta użytkownika w konsekwencji uznania zgłoszonej treści za nielegalną czy niezgodną z regulaminem.
Wdrożenie systemu notice & takedown, który zakłada przygotowanie odpowiedniej polityki i udostępnienie użytkownikom np. formularza do dokonywania zgłoszeń, pozwoli zachować zgodność z przepisami Aktu o usługach cyfrowych. Takie działania umożliwią też zmniejszenie ryzyka ewentualnej odpowiedzialności prawnej usługodawcy za brak właściwej reakcji w przypadku naruszenia praw osób trzecich przez graczy.
Dobre praktyki dla branży gamingowej
Dobrą praktyką jest przede wszystkim odpowiednie zredagowanie regulaminów usług świadczonych przez usługodawców. Kluczowe jest m.in. wskazanie przykładów zachowań sprzecznych z regulaminem oraz treści uważanych za nielegalne. Dzięki temu można jasno zakomunikować graczom, jakie treści nie powinny znaleźć się na serwerze i które zachowania nie są tolerowane.
Ponadto w warunkach korzystania z usług (T&C, regulaminy) podmioty objęte przepisami DSA powinny uwzględnić informacje na temat wszelkich ograniczeń, które nakładają w związku z korzystaniem z ich usług (w odniesieniu do informacji przekazywanych przez odbiorców). Muszą one informować, m.in. o:
- konkretnych skutkach naruszeń dokonywanych przez graczy (przykładowo – ban dla gracza na określony czas i usunięcie bezprawnych treści);
- politykach, procedurach, środkach i narzędziach wykorzystywanych na potrzeby moderowania treści;
- wewnętrznym systemie rozpatrywania skarg, który umożliwi graczom ustosunkowanie się do zarzutów o bezprawności ich treści (aby zmniejszyć ryzyko zarzutu o bezpodstawne usuwanie user generated contnet).
Właściwa reakcja na podejrzenie naruszenia
Akt o usługach cyfrowych nie nakłada obowiązku moderowania treści i automatycznego kasowania ich po otrzymaniu zgłoszenia. DSA wymaga jednak usunięcia lub ukrycia treści w przypadku uzyskania przez usługodawcę wiedzy, że jest ona treścią nielegalną (np. gdy zgłaszający wykaże, że treść znajdująca się na serwerze narusza jego prawa autorskie lub osobiste).
DSA nakłada również obowiązek stosowania i egzekwowania ograniczeń opisanych w regulaminach usługodawców z należytą starannością, w sposób obiektywny oraz proporcjonalny. Usługodawcy powinni też dbać o odpowiednie uwzględnienie praw i uzasadnionych interesów wszystkich zaangażowanych stron (w tym np. o wolność wypowiedzi).
Nadchodzące zmiany prawne
Oprócz prawidłowego wdrożenia wymogów Aktu o usługach cyfrowych, usługodawcy – w szczególności dostawcy hostingu – powinni bacznie śledzić kolejne nadchodzące zmiany prawne. Mowa przede wszystkim o implementacji do polskiego prawa unijnej dyrektywy Digital Single Market.
Nasz zespół ma wieloletnie doświadczenie w doradztwie z zakresu prawa gier komputerowych, prawa IT, ochrony oraz zwalczania naruszeń praw własności intelektualnej, a także prawa procesowego. Chętnie odpowiemy na pytania dotyczące tych obszarów. Zapraszamy do kontaktu!
[1] Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U.2020.344)
[2] Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r.
w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (Dz.U.UE.L.2000.178.1)
[3] Również na gruncie ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną orzecznictwo dotyczące art. 14 tej ustawy stanowi, że przepis ten odnosi się zarówno do przechowywania, jak i udostępniania danych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 23.05.2014 r. o sygnaturze akt I ACa 477/14)
[4] Na gruncie obowiązujących dotychczas przepisów ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną potwierdził to m. in. Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z 17.10.2017 r. o sygnaturze akt XX GC 892/16 – na gruncie DSA przywołane orzeczenie najprawdopodobniej pozostanie aktualne
Manager w Olesiński i Wspólnicy. Specjalizuje się w doradztwie prawnym związanym z ochroną danych osobowych, nowymi technologiami, marketingiem, działalnością e-commerce oraz ochroną konkurencji i konsumentów.
Associate w Olesiński i Wspólnicy.
